W 1963 r. Douglas Engelbart stworzył drewniany przyrząd z dwoma kołami zębatymi umieszczonymi prostopadle do siebie, dzięki czemu był możliwy ruch względem dwóch osi. Był to pierwszy oficjalnie znany prototyp myszy komputerowej. W 1968 r. Engelbart przedstawił światu model z trzema przyciskami. 4 lata później Jack Hawley i Bill English zbudowali mysz dla firmy Xerox, która została wprowadzona do sprzedaży dopiero w 1981 r. Pierwsza mysz komputerowa debiutowała na polskim rynku pod nazwą manipulatora stołokulotocznego, ale z łamiących język powodów, nie przyjęła się.
Na podstawie różnych mechanizmów działania, można wydzielić trzy typy myszy komputerowych:
• Mysz mechaniczna – najstarszy i coraz rzadziej wykorzystywany typ elektronicznych gryzoni. W myszach mechanicznych wykorzystuje się metalową kulkę pokrytą gumą (lub inną substancją o wysokim współczynniku tarcia) oraz system rolek. Pod wpływem tarcia o powierzchnię, po której przesuwamy mysz, kulka obraca się i powoduje obrót dwóch prostopadłych do siebie rolek. Rolki poruszają talerzyki o pewnej liczbie otworów rozłożonych równo na ich brzegu. Obrót talerzyka powoduje przecinanie strumienia światła, a fakt ten jest odbierany przez czujnik. Sygnał z czujników jest doprowadzany do wstępnej postaci cyfrowej przez komparator napięcia. Zliczone impulsy z czujników są przekazywane do komputera. Do poprawnego działania myszy mechanicznych potrzebna jest równa powierzchnia o odpowiednio dużym tarciu, stąd konieczność stosowania specjalnej podkładki. Niestety, brud z podkładki przenosi się na kulkę i wałki, co powoduje problemy z działaniem urządzenia. Takich mechanicznych gryzoni na świecie stosuje się coraz mniej, bo technologia ta jest po prostu przestarzała.
• Mysz optyczna – nowszy typ myszy komputerowej. W podstawie takiego elektronicznego gryzonia jest zainstalowana jedna lub więcej diod LED, które wysyłają sygnał, a ten odbity od podłoża jest sczytywany przez matrycę CCD. Myszy optyczne są także wyposażone w procesor DSP, który przetwarza sygnał przesłany przez kamerkę CCD do komputera. Myszy optyczne, zwane także diodowymi, stosuje się do dziś, gdyż nie ma w nich mechaniki, która ulega zanieczyszczeniu. Dzięki temu, myszy diodowe praktycznie nie wymagają konserwacji i działają niemal na każdej powierzchni, niezależnie od jej chropowatości (poza szkłem i lustrem). Minusem myszy optycznych jest natomiast stosunkowo duża czułość na światło dzienne, które padając z boku może zakłócać ich pracę. Błyszczące meble mogą powodować lekkie problemy i wtedy potrzebujemy podkładki.
• Mysz laserowa – najnowszy typ myszy komputerowej. Jej działanie opiera się na zastosowaniu zamiast diod świecących diody laserowej, która jeszcze bardziej podnosi rozdzielczość gryzonia, a tym samym jej czułość. Myszy laserowe są praktycznie bezawaryjne – nie ma tu mechaniki, która wymaga konserwacji, a przez to działają na praktycznie każdej powierzchni – najnowsze modele pracują nawet na szkle. W 2012 r. firma A4Tech, jeden z największych producentów peryferiów komputerowych, zaprezentowała technologię Holeless, pozwalającą na budowę gryzoni bez otworu na laser. Dzięki temu, sensor laserowy jest chroniony przez zabrudzeniami, a mysz może pracować i na suchej, i na mokrej powierzchni.
Myszy komputerowe można także podzielić ze względu na ich sposób podłączenia do komputera. Tutaj rozwiązania są dwa:
• Połączenie przewodowe – mysz jest podłączona do komputera za pomocą kabla podpiętego do portu PS/2 (coraz rzadziej spotykanego) lub USB. Taki typ połączenia nie jest narażony na zakłócenia pracy, chyba że przypadkowo wyrwiemy kabel z portu.
• Połączenie bezprzewodowe – mysz podłączona do komputera bezprzewodowo nie wymaga do tego celu kabla, a jedynie specjalnego modułu. Między nim a gryzoniem dane są przesyłane za pomocą podczerwieni (w starszych modelach), fal radiowych (Bluetooth lub własnego protokołu) lub WiFi. Ograniczeniem myszy bezprzewodowych jest konieczność zamontowania dodatkowego źródła zasilania oraz możliwe kłopoty z zasięgiem. Warto zauważyć, że zasilanie myszy bezprzewodowych popularnymi bateriami AAA może być kłopotliwe, dlatego lepiej zainwestować w akumulatory. Choć są droższe, mają jedną dużą zaletę – można je wielokrotnie ładować. Inną opcją jest mysz z wbudowanymi na stałe ogniwami, którą jednak trzeba regularnie ładować w specjalnej stacji dokującej, co może być kłopotliwe.
Mysz komputerowa to podstawowe urządzenie peryferyjne, które można wykorzystywać w różnych sytuacjach. Pomijając typ podłączenia elektronicznego gryzonia z komputerem, poszczególne modele potrafią wyraźnie różnić się od siebie. Myszka dla gracza będzie inaczej wyprofilowana niż ta, nieco pomniejszona do notebooka. Oto krótka charakterystyka poszczególnych typów funkcjonalnych myszy:
• Mysz dla gracza – w większości przypadków przewodowa, ze specjalnie wzmocnionym kablem podłączającym do komputera. Stabilność pracy i połączenia jest tu kluczowa, zwłaszcza dla zawodowców, czyli graczy pałających się e-sportem. Mysz dla gracza musi być niezwykle czuła (rozdzielczość co najmniej 1800 dpi), powinna mieć trwałe – najlepiej teflonowe – ślizgacze i przyciski pokryte warstwą antypoślizgowego materiału. Tych zresztą też jest więcej niż w tradycyjnych gryzoniach (ok. 5-7). W większości modeli, przyciski funkcyjne są programowalne, dzięki czemu jednym kliknięciem możemy zmienić np. czułość myszy. Wszystko to ma znaczenie w grach sieciowych, gdzie ułamki sekund decydują o sukcesie lub porażce.
• Mysz biurowa – przewodowa do desktopa, bezprzewodowa do laptopa. Większość biurowych modeli jest wyposażona w czujnik optyczny (rzadziej laserowy) i powinna mieć minimum 3 przyciski, w tym tzw. scroll do przewijania stron. Czasami przydadzą się także przyciski „wstecz” i „dalej” rozlokowane po bokach gryzonia. Jeżeli chodzi o wariant do laptopa, to optymalny zasięg powinien wynosić 2-3 metry, a sposób komunikacji Bluetooth. Poszczególni producenci mają w swojej ofercie myszy w różnych rozmiarach, zatem warto zadbać, by wielkość gadżetu była dostosowana do wielkości naszej dłoni.
• Mysz multimedialna – gryzoń wielofunkcyjny, tak jakby transformer w świecie myszy. Główną zaletą tego typu urządzeń jest ich plastyczność funkcjonalna – niektóre mogą być wykorzystywane jako wskaźnik do prezentacji, inne mają przyciski znajdujące się na podstawie, dzięki którym można regulować jasność ekranu czy natężenie dźwięku. Dzięki zastosowaniu odpowiednich czujników i algorytmów, najbardziej zaawansowane myszy multimedialne można używać także w powietrzu.
• Trackball – czyli kolokwialnie… kot! Trackball wygląda jak mechaniczna mysz komputerowa odwrócona do góry kulką. To właśnie przy jej pomocy steruje się kursorem, przez co samo urządzenie pozostaje nieruchome. Trackball jest przodkiem dzisiejszych touchpadów stosowanych w laptopach – ba, w starszych modelach komputerów mobilnych (np. Macintosh PowerBook) owe kulki były standardowo montowane. Trackballe powoli odchodzą do lamusa, ale wciąż są polecane osobom, które długo pracują na komputerze, bo nie męczą nadgarstka, jak klasyczna mysz.
Kupując mysz komputerową, warto zwrócić uwagę na kilka aspektów. Bardzo ważna jest jakość wykonania, zarówno w myszach profesjonalnych, jak i tych do użytku domowego. Elektroniczny gryzoń nie powinien mieć zbyt szerokich szczelin, by żadne okruchy nie dostawały się do środka i nie zakłócały pracy. Nie warto wybierać produktów zbyt lekkich, bo takimi trudno operować, a ponadto są wykonane najprawdopodobniej w taniego plastiku, który przy pierwszym lepszym upadku może ulec uszkodzeniu. Z jakością wykonania związana jest ergonomia. Aby nie frustrować się w przyszłości, warto wybrać gryzonia, który dobrze leży w naszej dłoni. Dlatego nawet gdy zakupu będziemy dokonywać w sklepie internetowym, warto wcześniej wybrać się do elektromarketu i dosłownie poprzymierzać poszczególne modele myszy do naszych dłoni. Jak rękawiczki.
Innym ważnym elementem myszy komputerowej są przyciski. Powinny one wciskać się lekko, choć warto sprawdzić czy nie są zbyt luźno zamontowane. Rolka do scrollowania powinna stawiać pewien opór, podobnie przy próbach jej wciśnięcia. Myszy z wyżej półki są wyposażone w specjalne powłoki antypoślizgowe, dzięki czemu nawet wilgotne palce nie powinny się po nich zsuwać. Miłośnicy gier komputerowych powinni zadbać o to, by ich gryzoń miał przynajmniej 5 przycisków programowalnych, w tym jeden pozwalający na zmianę czułości w locie. Dobrze, gdy do zestawu myszy gamingowej jest dołączony zestaw ciężarków, umożliwiających dostosowanie masy gryzonie do własnych preferencji.
Dobre przyciski to nie wszystko, równie ważne są sprawne ślizgacze. Znajdują się one na spodniej części myszy i ułatwiają ruch po gładkiej powierzchni. Ślizgacze są bardzo ważne w myszach gamingowych, gdzie użytkownik nie powinien odczuwać żadnego skrępowania ruchów. Bardzo ważne, by ślizgacze były trwałe i cechowały się długo żywotnością. W profesjonalnych myszach, ślizgacze mogą wytrzymać dystans nawet 200-250 km. Po jego przebyciu wystarczy na nowe wymienić tylko ślizgacze, nie całą mysz.
W przypadku urządzeń profesjonalnych (dla grafików) lub gamingowych, istotne są jeszcze dwa parametry: rozdzielczość i częstotliwość raportowania. W przypadku rozdzielczości, zasada jest podobna jak w świecie ekranów – im wyższa, tym lepsza. Myszy o wysokiej rozdzielczości zapewniają bardziej precyzyjne i szybsze sterowanie. W przypadku zastosowań domowych parametr ten nie ma większego znaczenia, bo rozdzielczość na poziomie 1000 dpi w zupełności wystarczy do podstawowych czynności. Miłośnicy gier powinni celować w gryzonie o rozdzielczości co najmniej 1600 dpi, choć najbardziej zaawansowanym graczom wystarczy dopiero czułość na poziomie 2500-3000 dpi. Częstotliwość raportowania to parametr oznaczający, jak często w ciągu sekundy urządzenie komunikuje się z komputerem. Oczywiście im ta wartość wyższa, tym lepiej.
Mysz komputerowa to wciąż tak bardzo popularny gadżet, że większość użytkowników (szczególnie tych starszej daty) nie wyobraża sobie bez niego pracy. Wciąż jest nieoceniony w grach komputerowych, bo nawet najdokładniejszy touchpad w laptopie gamingowym nie da podobnych odczuć kontroli nad sytuacją, co gryzoń z bardzo długim ogonem.
Niektóre odnośniki na stronie to linki reklamowe.