Jak odzyskać dane z uszkodzonego dysku NAS? Jest na to sposób!

Chcesz odzyskać dane z uszkodzonego NAS i nie wiesz, co zrobić? Jest na to kilka sposobów. Niektóre wiążą się z kosztami, inne są darmowe.

NAS to spore ułatwienie, jeśli potrzebujesz magazynu danych, który łatwo można udostępniać w domowej czy firmowej sieci. Problematyczne jest za to odzyskanie danych z dysku, jeśli NAS ulegnie awarii.

Pozornie nie wydaje się to trudne – ot, wystarczy wyciągnąć dyski z uszkodzonego NAS, podpiąć do peceta i voilà: dane uratowane. Niestety, to mylne wyobrażenie.

Popularne w Polsce urządzenia NAS pracują bowiem najczęściej na systemie Linuks, często wzbogaconym o autorskie narzędzia każdego producenta. To oznacza, że każdy z dysków sformatowany jest zazwyczaj w EXT4 albo korzysta z systemu plików Btrfs, a do tego dane mogą być umieszczane w ramach wirtualnych dysków LVM. Sytuacji nie ułatwia także fakt, że często dyski pracują w macierzy RAID.

Teoretycznie żaden z tych elementów nie jest przeszkodą niemożliwą do pokonania. Format EXT4 w środowisku Windows odczytasz z pomocą darmowych aplikacji pokroju Linux Reader czy Ext2Read, a systemem plików Btrfs poradzi sobie WinBTRFS.

Z dyskami wirtualnymi będzie już trudniej, ale dostęp do nich w ramach systemu Windows także nie jest niemożliwy – najszybciej dokonać tego z pomocą WSL2 i wirtualnej maszyny.

Najszybciej byłoby oczywiście każdy z powyższych kroków przeprowadzić w ramach środowiska Linuks (np. korzystając z jednej z dystrybucji typu Live CD), gdzie zarówno EXT4 jak i LVM są natywnie obsługiwane, ale to wymaga dwóch rzeczy: chęci i przynajmniej podstawowej wiedzy o tym, jak działa Linuks i jak z niego korzystać. Obu często brakuje użytkownikom systemu Windows.

fot. techManiaK.pl

Niezależny od systemu jest natomiast RAID. Jeśli dyski pracowały w macierzy, może być potrzebne dodatkowe narzędzie do ich odczytania – np. ReclaiMe FreeRAID Recovery. Z pomocą aplikacji tego typu możliwe jest zrekonstruowanie macierzy po podpięciu wszystkich nośników ją pierwotnie tworzących. Wyjątkiem jest RAID 1, czyli lustrzany, gdzie każdy dysk składowy macierzy zawiera te same informacje – w tym wypadku wystarczy podpiąć tylko jeden z nich i nie trzeba tu dodatkowych narzędzi.

Jak odzyskać dane z uszkodzonego NAS?

Jest kilka metod na odzyskanie danych z uszkodzonego NAS. Niektóre wiążą się z kosztami, inne są darmowe.

Kup nowy (lub używany) NAS kompatybilny ze starym

Pierwsza metoda jest najprostsza i zwykle zalecana przez producentów urządzeń NAS. Jest też kosztowna. Otóż trzeba kupić NAS identyczny, albo kompatybilny z uszkodzonym (dział techniczny każdego z producentów jest w stanie dostarczyć taką informację, są również publikowane tabele kompatybilności, jak np. ta w QNAP).

Następnie do nowego urządzenia trzeba włożyć dyski w takiej kolejności, w jakiej były w starym modelu i… trzymać kciuki. Zazwyczaj dane zapisane na dysku systemowym są w pełni wystarczające do przeprowadzenia poprawnej migracji danych i operacja kończy się pełnym sukcesem – zarówno pliki, jak i ich struktura są zachowane.

Zleć to firmie zajmującej się odzyskiwaniem danych

Druga metoda wiąże się z zerowym wysiłkiem, ale niesie za sobą spore koszty. W sieci bez trudu znajdziesz firmy zajmujące się odzyskiwaniem danych z uszkodzonych dysków i urządzeń NAS – rozpiętośc cen jest znaczna i waha się od kilkuset złotych do kilku tysięcy złotych, zależnie od ilości dysków i ilości danych.

Poznaj Linuksa i odzyskaj dane sam – za darmo

Trzecia metoda nie wiąże się z wydatkiem choćby złotówki – wystarczy pobrać jedną z wielu dostępnych dystrybucji Linuksa i nauczyć się jej obsługi. Jak wspominałem wcześniej, urządzenia typu NAS zwykle pracują na tym właśnie systemie i wiele problemów „okienek” związanych z kompatybilnością systemu plików czy formatowania dysku przestaje mieć wtedy znaczenie.

fot. techManiaK.pl

Dla kogoś, kto pracuje tylko w środowisku Windows będzie to jednak czasochłonna operacja, bo choć można znaleźć w sieci poradniki tłumaczące krok po kroku, jak odzyskać dane z dysków z uszkodzonych urządzeń NAS, to zakładają one jednak choćby szczątkowy i podstawowy poziom wiedzy użytkownika o tym, co i jak działa w Linuksie.

Poniżej linkuję do dwóch przykładowych poradników tego typu – po jednym dla dwóch popularnych marek NAS w Polsce, czyli Synology i QNAP:

• odzyskiwanie danych z NAS marki Synology
• odzyskiwanie danych z NAS marki QNAP

Odzyskiwanie danych z dysków NAS w systemie Windows

Czwarta metoda nie wymaga wiedzy o tym, jak działa Linuks, bo wszystkie operacje wykonasz korzystając z aplikacji pracującej w systemie Windows. Jedyny potencjalny problem leży w tym, że żadna z nich nie jest darmowa.

Programów dedykowanych odzyskiwaniu danych z dysków NAS w systemie Windows jest przynajmniej kilka. Często polecanym jest np. UFS Explorer Professional Recovery, czyli prawdziwy kombajn, z którego korzystają także niektóre firmy zajmujące się odzyskiem danych. Kosztuje on jednak sporo, bo od 599,95 EUR w górę – darmowa wersja to tylko demo, które pozwoli „ocalić” pliki zajmujące nie więcej niż 768 KB.

Są też tańsze propozycje, przy czym tańsze nie oznacza tanie. Jedną z nich jest program, który sami mieliśmy okazję sprawdzić, czyli ReclaiMe File Recovery. Dostępny jest w dwóch wersjach (Standard i Ultimate), przy czym do pracy na dyskach z NAS zdecydowanie potrzebujesz tej ostatniej. Koszt to niemałe 189,95 USD + VAT, przy czym możesz z tej kwoty urwać jeszcze 10% z kodem „10-OFF„.

Sporo? Sporo – tyle kosztuje wygoda pracy w środowisku Windows. Na plus można dodać to, że z pomocą programów pokroju przytoczonych powyżej „ocalić” możesz dane także z wielu innych nośników, a licencja jest najczęściej dożywotnia. Warto też dodać, że klucz licencyjny wpisujesz dopiero na etapie zapisywania danych, więc zanim wydasz pieniądze możesz się upewnić, czy aplikacja faktycznie „znalazła” wszystkie pliki, które chcesz odzyskać.

Jak odzyskać dane z pomocą ReclaiMe File Recovery? Wyjątkowo prosto – za tę intuicyjność i prostotę w końcu płacisz.

Zaczynasz od podpięcia dysku lub  dysków do peceta z systemem Windows. Jeśli konieczne jest odtworzenie macierzy RAID, robisz to z pomocą darmowego programu ReclaiMe FreeRAID Recovery.

W kolejnym kroku uruchamiasz zainstalowany wcześniej program ReclaiMe File Recovery. Po kilku minutach zobaczysz listę wszystkich wykrytych dysków, partycji i dysków logicznych, jak również indeksy popularnych producentów NAS, więc np. na poniższym screenie zobaczysz, że aplikacja prawidłowo wykryła dysk pochodzący z NAS marki QNAP i wyświetliła założone na nim wolumeny.

ReclaiMe File Recovery / fot. techManiaK.pl

ReclaiMe File Recovery / fot. techManiaK.pl

To spore ułatwienie, bo fakt poprawnego wyświetlenia wolumenu oznacza, że jesteś w stanie zobaczyć kompletną, oryginalną strukturę plików, wraz ze wszystkimi folderami i podfolderami.

W tym momencie wystarczy już tylko zaznaczyć konkretny wolumen (lub dysk) i nacisnąć przycisk Start. Po kilku kolejnych minutach zobaczysz wykrytą strukturę plików, która odpowiadać będzie strukturze zindeksowanej przez system dysku NAS. Pozostaje tylko zaznaczyć interesujące Cię foldery, kliknąć przycisk Save (jeśli nie masz kupionej licencji, teraz musisz to zrobić i wprowadzić kod seryjny) i wskazać docelowy dysk / folder do zapisu. Gratulacje: dane zostały odzyskane.

ReclaiMe File Recovery / fot. techManiaK.pl

ReclaiMe File Recovery / fot. techManiaK.pl

Autorzy ReclaiMe File Recovery przygotowali sporo poradników, tłumaczących krok po kroku procesy odzyskiwania danych w przeróżnych przypadkach – nie tylko z myślą o urządzeniach NAS różnych producentów, ale też np. o odtworzeniu zdjęć z formatowanej karty SD i wielu innych. Warto je sprawdzić, jeśli się zastanawiasz, czy program zadziała także w Twoim wypadku.

Jedna rada na koniec – istotna w każdym z przytoczonych wyżej przypadków: jeśli tylko możesz, zrób kopię 1:1 dla każdego dysku, z którego dane chcesz odczytać, zanim przystąpisz do odzyskiwania danych.

Dobra karta graficzna do 2000 złotych. Co kupić? (jesień 2023)